Hiszpański jest jednym z najczęściej używanych języków na świecie, którym posługuje się
w przybliżeniu aż 600 milionów osób. Poza Hiszpanią, gdzie mówi się na niego castellano, od nazwy regionu z którego pochodzi, jest on językiem urzędowym m.in. w Meksyku, Argentynie, Wenezueli, Peru czy na Kubie. Nic więc dziwnego, że z czasem wykształciły się różne warianty języka, który my ogólnikowo zwykliśmy nazywać hiszpańskim.
Wymowa
Już gdy chodzi o wymowę, pomiędzy odmianami języka hiszpańskiego pojawiają się znaczące różnice. Na większości terytorium Hiszpanii litery takie jak „c” czy „z” w połączeniu z samogłoskami „e” czy „i” wymawia się podobnie do polskiego „f”. Natomiast w wielu krajach Ameryki Południowej występuje zjawisko seseo, polegające na tym, że te same litery w podobnych zbitkach wyrazowych wymawiane są jak nasze „s”. Inne litery, których wymowa różni się w zależności od kraju czy nawet regionu, w jakim są używane, to „y” czy podwójne „l”.
Słownictwo
Ciekawą kwestią jest również samo słownictwo. Chcąc zostać zrozumianym w różnych częściach hiszpańskojęzycznego świata, trzeba być świadomym, że niezbędny będzie odpowiedni dobór słów. Niektóre z różnic to m.in.:
• komputer: ordenador (Hiszpania) vs. computadora (Iberoameryka)
• ładny: bonito (Hiszpania) vs. lindo (Iberoameryka)
• sok: zumo (Hiszpania) vs. jugo (Iberoameryka)
• telefon komórkowy: móvil (Hiszpania) vs. cellular (Iberoameryka)
• samochód: coche (Hiszpania) vs. carro/auto (Iberoameryka)
• prowadzić samochód: conducir (Hiszpania) vs. manejar (Iberoameryka)
Wszystkie te słowa używane przez nas na co dzień są tylko niektórymi przykładami z dość długiej listy różnic. Ich nieodpowiednie użycie może przynieść zakłopotanie, jednak istnieją także inne słowa, których nikt nie chciałby z pewnością pomylić, bo choć brzmią tak samo, to w zależności od położenia geograficznego mają zupełnie inne znaczenie. Tak np.:
• guapo – w Hiszpanii jest odpowiednikiem naszego przystojny/przystojniak, jednak na Kubie oznacza już stręczyciela
• cuchara – w Hiszpanii oznacza po prostu łyżkę, jednak w Wenezueli jest to wulgaryzm odnoszący się do żeńskich organów płciowych
Voseo
Ale to jeszcze nie koniec różnic. W języku hiszpańskim istnieje zjawisko, które polega na zmianie zaimka tú (ty) na vos. Wraz z tą zamianą następują również pewne modyfikacje gramatyczne chociażby w odmianie czasów i użyciu trybu rozkazującego. Jest to fenomen znany w wielu krajach Ameryki Łacińskiej, chociażby w Urugwaju czy Argentynie, gdzie widać dominację tej formy (vos) zarówno w mowie, jak i piśmie. I tak w Ameryce Środkowej całkowicie poprawne będzie użycie vos cantás („ty śpiewasz”), vos sabés („ty wiesz”), choć dla uczniów europejskiego castellano takie sformułowania mogą być mylące.
To tylko kilka z wielu różnic, które charakteryzują odmiany języka hiszpańskiego. Dla niektórych są to tylko ciekawostki, jednak dla profesjonalnych tłumaczy tego języka decyzja, jakiej formy użyć, to część codzienności i jedno z wielu wyzwań w pracy. Kiedy trzeba dobrze zlokalizować tekst, znajomość tych wszystkich zjawisk jest niezwykle pomocna.
(A.S)
